کد مطلب:225298 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:204
بیان پاره ای خرابیها و جسارتها که در این عصر به گنبد مبارک وارد کردند و خسارتها
اكنون به مناسبت مذكورات سابقه مقتضی چنان است كه جسارتی كه چند سال قبل از پاره مردم روس به این مكان مقدس كه رشك فلك آبنوس و مرقد خلیفه و امام و ولی مهیمن قدوس است به عرض برساند. در این سال یكهزار و سیصد و سی ام هجری نبوی صلی الله علیه و آله كه متجاوز از دو سال است كه اعلی حضرت اقدس همایون محمد علیشاه قاجار ادام الله تعالی ظله العالی به ترك سلطنت فرموده و در پاره ولایات ممالك روسیه متوقف شده اند اگر چه چنان كه در صفحات تواریخ عالم بیشتر استعفای این شاهنشاه هوشیار جوان بخت بلند تدبیر فعال را به واسطه تحریكات اكیده دولتین روس و انگلیس می خوانند چه این پادشاه را دارای نهالی سخت بنیاد و وجود مباركش اسباب استقلال ایران می شمارند و حتی الامكان استقلال دولت ایران را مخالف استقلال نامه كامله دولت خود می دانند.
لهذا به تدابیر مختلفه و تحریكات متباینه مملكت ایران را در شمار دول مشروطه آورده و پیش از این كه اهالی این مملكت از قوانین و سیاسات و رسوم و علوم مشروطه آگاه شوند پاره تشنه لبان آب نشناس مشروطه خواه و از عدم علم و استیلای جهان دچار انواع اشتباه و التباس آمدند و این مملكت را با سایر ممالك متمدنه مشروطه قیاس كردند و این ندانستند كه:«هنوز الف با تاء را نخوانده - بیاران كی رسی هیهات هیهات» اقلا صد سال باید در دولت مستقله تریبت و در آن مدارس متعلم و بر عادت شد تا نوبت ادراك این مدرسه و این تعلیم آید و در حقیقت این نعمت نصیب
[ صفحه 330]
نبایر و نتایج خواهد بود و مشروطه صحیح كه عبارت از عدل و انصاف و عدم ظلم و اعتساف و نعمت مساوات و مواسات باشد عین و اصل اسلام و بهترین آلاء و نعمتهای خداوند علام است.
بالجمله جماعتی جاهل بی خبر به نویدهای بزرگ گروهی مفسد مغرض طماع بی خبر كه به هوای نفس اماره دو كار را پیشنهاد می نمودند یكی نسخ ملت و دیگری فسخ سلطنت تا به مقاصد و آمال خود نایل شوند بانگ مشروطه خواهی را بلند و عوام الناس را به مواعیدی كه هرگز در خاطر ایشان خطور و به مخیله آنها عبور نمی كرد امیدواریها داده كوس مخالفت دولت را بلند آواز نمودند تا به جائی كه پادشاه آگاه حق شناس ملت خواه را به ترك سلطنت و مقر خلافت ناچار ساختند و سلطنت ایران را به نام نامی فرزند برومند ارجمندش اعلی حضرت اقدس همایون شاهنشاه جمجاه سلطان احمد شاه خلد الله ملكه و سلطانه كه در این وقت ادراك سن بلوغ را نفرموده بود خطبه و سكه راندند و چون به قانون دول اروپا كه پیشنهاد حالیه دولت ایران است تا پادشاه به سن هیجده سال نرسد نوبت تاج گذاری و سلطنت شعاری نمی رسد و بایستی نایب السلطنه قانونی و ملتی استقرار یابد تا پادشاه را نوبت تاج گذاری و نیابت سلطنت را حالت باج سپاری پیش آید.
لهذا مرحوم مغفور علی رضا خان عضد الملك پسر مرحوم موسی خان قاجار را كه از اعاظم امرای قاجار و منتسبین سلطنت عظمی و از هنگام طفولیت كه غلام بچه اندرون شاهنشاه شهید سعید ذوالقرنین اعظم ناصر الدین شاه اعلی الله مقامه و پرورش یافته دست تربیت و مرحمت و نعمت آن شاهنشاه بهشت آرامگاه كه در شمار وزرای دولت علیه و در این اواخر با مشروطه خواهان موافق و ناصر احزاب انجمنها و ابوالملة و محبوب الامة شده بود به نیابت سلطنت برآوردند و كار دولت مشروطه قوت و اشخاصی كه خود را مشروطه طلب می خواندند و اغلب دروغ می گفتند داخل شدند و از آن طرف مردم روسیه و سایر دول كه بر حال مملكت ایران و انقلابات عظیمه كه در اطراف و اكناف ممالك روی داده نگران و روسیه برای جلب قلوب
[ صفحه 331]
و اخذ فواید كی كه سالها در نظر داشتند و به واسطه استقلال سلطنت و امنیت مملكت اظهار نمی كردند.
در این وقت از زمان طلوع مشروطه و نمایشهائی كه بر خلاف توقع اهالی مملكت و مواعید مشروطه طلبان و زحمات و صدمات و هرج و مرج و عامل شدن اشخاص بی علم و رتبه و انعزال قدما و دانایان و تحمیلات و تشكیلات جدیده كه به جمله موجب كثرت مخارج دولت و ازدیاد مالیات و تحمیلات ملاك و رعیت بود و عدم اطمینان مردم بر جان و مال خود و شدت پشیمانی ازین واقعه جدیده و انقلاب بلاد و اضطراب عباد و تنفر از عمال و اعمال جدیده و كثرت طمع و شدت طلب مصادر امور و انزجار جمهور بنای سلوك مطلوب و معاشرت محبوب در هر نقطه از نقاط گذاشتند و زبان خلق را به دعای خود و ثنای خود گشودند و مهر و دوستی خود را در قلوب جای دادند.
چندان كه مردم این مملكت از سختیها و فشار این مدت چندان كوفته خاطر شده بودند كه آرزو همی بردند كه از جانب دولت روس حكمران و عمال در تمام نقاط ایران بنشیند و این مردم را دادرسی باشد و معلوم است عاقبت این حال و وخامت آن به كجا منتهی می شود.
و از آن طرف چون روسیه بیندیشدند كه اگر بهر حالی خواه به عنوان استبداد و استقلال یا مشروطه قوتی برای ایران حاصل آید مخالف خیالات و اغراض باطنیه ایشان است و خواستند در این حال نیز اسباب انقلاب این مملكت و اضطراب اهالی آن خصوصا مشروطه طلبان را فراهم بیاورند بنای تعدی و تخطی در پاره ی نقاط خصوصا سرحدات را نهادند و بهترین تدابیر را كه بر طبق میل و رغبت غالب اعیان و اركان و خدام و علما و تجار و اصناف مملكت و هوا خواهان سلطنت اعلی حضرت اقدس همایونی محمد علی شاه تارك السلطنه دیگر باره آن اعلی حضرت اقدس را كه در دولت روس توقف فرموده و امنای دولت روس با طبقه مشروطه خواهان ایران قرار داده بودند كه این پادشاه والا پایگاه هوشیار آگاه را به مملكت ایران و سلطنت
[ صفحه 332]
موروثی خود عودت ندهند به تخت گاه خود متوجه و مایل سازند و اسباب آشوبی عظیم در مملكت ایران فراهم ساخته آبی گل آلود و ماهی مقصود را بدست آورند ضمنا رنجش خاطر مبارك همایونی و اهالی مملكت را بیفزایند.
و چون مشروطه خواهان بیمناك شدند بازگشت پادشاه را به مملكت روس به شرط انجام پاره مقاصد و مرام خود مشروط سازند.
لهذا در حضرت پادشاه تارك السلطنه به پاره ی عرایض و ترغیبات و تشویقات و مرقبات و نویدهای عالی برآمدند و به جانب ایران از طرف مازندران حركت دادند مردم تركمان و اهالی مازندران كه مدتی بود از اوضاع جدیده پژمرده و افسرده فشرده بودند یكی از فیوضات و فتوحات الهیه شمرده جمعی كثیر و جمی غفیر التزام ركاب مستطابش را از نمایش اقبال و قوت بخت شمردند و در سایر بلاد ایران نیز جماعتی كه موسوم به مشروطه خواهی نبودند ازین خبر شادمان و آیات بهروزی و فیروزی را نمایان دیدند و جنبش و رغبتی عظیم در اهالی این مملكت روی داد چنان كه به خیر نگارش می رسد.
لهذا به تدابیر مختلفه و تحریكات متباینه مملكت ایران را در شمار دول مشروطه آورده و پیش از این كه اهالی این مملكت از قوانین و سیاسات و رسوم و علوم مشروطه آگاه شوند پاره تشنه لبان آب نشناس مشروطه خواه و از عدم علم و استیلای جهان دچار انواع اشتباه و التباس آمدند و این مملكت را با سایر ممالك متمدنه مشروطه قیاس كردند و این ندانستند كه:«هنوز الف با تاء را نخوانده - بیاران كی رسی هیهات هیهات» اقلا صد سال باید در دولت مستقله تریبت و در آن مدارس متعلم و بر عادت شد تا نوبت ادراك این مدرسه و این تعلیم آید و در حقیقت این نعمت نصیب
[ صفحه 330]
نبایر و نتایج خواهد بود و مشروطه صحیح كه عبارت از عدل و انصاف و عدم ظلم و اعتساف و نعمت مساوات و مواسات باشد عین و اصل اسلام و بهترین آلاء و نعمتهای خداوند علام است.
بالجمله جماعتی جاهل بی خبر به نویدهای بزرگ گروهی مفسد مغرض طماع بی خبر كه به هوای نفس اماره دو كار را پیشنهاد می نمودند یكی نسخ ملت و دیگری فسخ سلطنت تا به مقاصد و آمال خود نایل شوند بانگ مشروطه خواهی را بلند و عوام الناس را به مواعیدی كه هرگز در خاطر ایشان خطور و به مخیله آنها عبور نمی كرد امیدواریها داده كوس مخالفت دولت را بلند آواز نمودند تا به جائی كه پادشاه آگاه حق شناس ملت خواه را به ترك سلطنت و مقر خلافت ناچار ساختند و سلطنت ایران را به نام نامی فرزند برومند ارجمندش اعلی حضرت اقدس همایون شاهنشاه جمجاه سلطان احمد شاه خلد الله ملكه و سلطانه كه در این وقت ادراك سن بلوغ را نفرموده بود خطبه و سكه راندند و چون به قانون دول اروپا كه پیشنهاد حالیه دولت ایران است تا پادشاه به سن هیجده سال نرسد نوبت تاج گذاری و سلطنت شعاری نمی رسد و بایستی نایب السلطنه قانونی و ملتی استقرار یابد تا پادشاه را نوبت تاج گذاری و نیابت سلطنت را حالت باج سپاری پیش آید.
لهذا مرحوم مغفور علی رضا خان عضد الملك پسر مرحوم موسی خان قاجار را كه از اعاظم امرای قاجار و منتسبین سلطنت عظمی و از هنگام طفولیت كه غلام بچه اندرون شاهنشاه شهید سعید ذوالقرنین اعظم ناصر الدین شاه اعلی الله مقامه و پرورش یافته دست تربیت و مرحمت و نعمت آن شاهنشاه بهشت آرامگاه كه در شمار وزرای دولت علیه و در این اواخر با مشروطه خواهان موافق و ناصر احزاب انجمنها و ابوالملة و محبوب الامة شده بود به نیابت سلطنت برآوردند و كار دولت مشروطه قوت و اشخاصی كه خود را مشروطه طلب می خواندند و اغلب دروغ می گفتند داخل شدند و از آن طرف مردم روسیه و سایر دول كه بر حال مملكت ایران و انقلابات عظیمه كه در اطراف و اكناف ممالك روی داده نگران و روسیه برای جلب قلوب
[ صفحه 331]
و اخذ فواید كی كه سالها در نظر داشتند و به واسطه استقلال سلطنت و امنیت مملكت اظهار نمی كردند.
در این وقت از زمان طلوع مشروطه و نمایشهائی كه بر خلاف توقع اهالی مملكت و مواعید مشروطه طلبان و زحمات و صدمات و هرج و مرج و عامل شدن اشخاص بی علم و رتبه و انعزال قدما و دانایان و تحمیلات و تشكیلات جدیده كه به جمله موجب كثرت مخارج دولت و ازدیاد مالیات و تحمیلات ملاك و رعیت بود و عدم اطمینان مردم بر جان و مال خود و شدت پشیمانی ازین واقعه جدیده و انقلاب بلاد و اضطراب عباد و تنفر از عمال و اعمال جدیده و كثرت طمع و شدت طلب مصادر امور و انزجار جمهور بنای سلوك مطلوب و معاشرت محبوب در هر نقطه از نقاط گذاشتند و زبان خلق را به دعای خود و ثنای خود گشودند و مهر و دوستی خود را در قلوب جای دادند.
چندان كه مردم این مملكت از سختیها و فشار این مدت چندان كوفته خاطر شده بودند كه آرزو همی بردند كه از جانب دولت روس حكمران و عمال در تمام نقاط ایران بنشیند و این مردم را دادرسی باشد و معلوم است عاقبت این حال و وخامت آن به كجا منتهی می شود.
و از آن طرف چون روسیه بیندیشدند كه اگر بهر حالی خواه به عنوان استبداد و استقلال یا مشروطه قوتی برای ایران حاصل آید مخالف خیالات و اغراض باطنیه ایشان است و خواستند در این حال نیز اسباب انقلاب این مملكت و اضطراب اهالی آن خصوصا مشروطه طلبان را فراهم بیاورند بنای تعدی و تخطی در پاره ی نقاط خصوصا سرحدات را نهادند و بهترین تدابیر را كه بر طبق میل و رغبت غالب اعیان و اركان و خدام و علما و تجار و اصناف مملكت و هوا خواهان سلطنت اعلی حضرت اقدس همایونی محمد علی شاه تارك السلطنه دیگر باره آن اعلی حضرت اقدس را كه در دولت روس توقف فرموده و امنای دولت روس با طبقه مشروطه خواهان ایران قرار داده بودند كه این پادشاه والا پایگاه هوشیار آگاه را به مملكت ایران و سلطنت
[ صفحه 332]
موروثی خود عودت ندهند به تخت گاه خود متوجه و مایل سازند و اسباب آشوبی عظیم در مملكت ایران فراهم ساخته آبی گل آلود و ماهی مقصود را بدست آورند ضمنا رنجش خاطر مبارك همایونی و اهالی مملكت را بیفزایند.
و چون مشروطه خواهان بیمناك شدند بازگشت پادشاه را به مملكت روس به شرط انجام پاره مقاصد و مرام خود مشروط سازند.
لهذا در حضرت پادشاه تارك السلطنه به پاره ی عرایض و ترغیبات و تشویقات و مرقبات و نویدهای عالی برآمدند و به جانب ایران از طرف مازندران حركت دادند مردم تركمان و اهالی مازندران كه مدتی بود از اوضاع جدیده پژمرده و افسرده فشرده بودند یكی از فیوضات و فتوحات الهیه شمرده جمعی كثیر و جمی غفیر التزام ركاب مستطابش را از نمایش اقبال و قوت بخت شمردند و در سایر بلاد ایران نیز جماعتی كه موسوم به مشروطه خواهی نبودند ازین خبر شادمان و آیات بهروزی و فیروزی را نمایان دیدند و جنبش و رغبتی عظیم در اهالی این مملكت روی داد چنان كه به خیر نگارش می رسد.